De astronomische klok van Praag

De astronomische klok van Praag is een van dé meest bekende bezienswaardigheden in Praag. En dat is niet onterecht. Het is een prachtige 15-eeuwse klok, die te vinden is op het oude raadhuis. De klok is heel bijzonder, want het geeft niet alleen onze huidige tijd aan: in totaal kun je hier wel 5 verschillende soorten tijd aflezen. Daarnaast komen er elk uur 12 apostelen tevoorschijn die langs 2 openslaande luikjes bewegen. Erg leuk om te kijken dus. In dit artikel delen we wat je precies kunt zien én hoe je de apostelen van achter de schermen in actie kunt zien 😊

Tip: met een leuke fietstour van Baja Bikes in Praag kom je ook langs de astronomische klok 😊

Het astronomisch uurwerk van Praag

• Tickets voor de astronomische klok van Praag
• Wat is de astronomische klok precies?
• Hoe kun je de tijd aflezen?
• De Parade van de Apostelen: elk uur in actie
• Spectaculair uitzicht vanaf de klokkentoren
• De kalender (oudste onderdeel van de klok)
• De legende van Hanuš

Wat is de astronomische klok precies?

Hoe kun je de tijd aflezen?

Als je de astronomische klok gaat bezoeken zul je zien dat het niet makkelijk is om de tijd af te lezen. Dat komt omdat de klok ongelooflijk veel informatie geeft. Door al die informatie zie je niet meer helemaal duidelijk waar je nou precies naar moet kijken om af te lezen hoe laat het is.

De plaatselijke tijd van Praag (Central Europe Standard Time)

Sommige delen van de klok draaien. Sommige delen niet. Op het niet-draaiende gedeelte van de klok staan gouden Romeinse cijfers. (Dus niet de buitenste ring, maar de eerstvolgende daar binnen) Deze Romeinse cijfers duiden de uren aan. Aan het uiteinde van de wijzer zie je een gouden handje. Dat handje geeft de tijd aan. Als het handje dus bij de 5 staat (V in het Romeins), is het 5 uur. Staat het handje precies voor de 5? Dan kun je de tijd ook aan de andere kant van de wijzer aflezen.

Hieronder zie je dat het op de astronomische klok ongeveer 10 uur is. Je moet dit aflezen aan de achterkant van de wijzer, omdat het getal bij het handje niet goed zichtbaar is 🙂

De vordering naar zonsondergang- en zonsopgang

Op de klok zie je ook 3 verschillende kleuren: blauw, rood en zwart.
Blauw staat voor dag, rood staat voor schemering en zwart staat voor de nacht.
Op de grens van het blauwe naar het rode gebied zie je vier Latijnse benamingen:
– ortus (zonsopgang)
– aurora (ochtendgloren) –> overgang van nacht naar dag dus
– crepusculum (schemering) –> overgang van dag naar nacht
– occasum (zonsondergang)

Het gouden zonnetje wat op de wijzer zit, verschuift door het jaar heen over de wijzer. Op kortere dagen in het jaar zit hij meer aan de binnenkant, op langere dagen in het jaar aan de buitenkant. Hoe meer naar binnen de zon zit, hoe eerder het zonnetje in het schemergebied op de klok komt. Dat komt natuurlijk overeen met het feit dat het in de donkeren maanden eerder gaat schemeren 😊

De Oud Boheemse tijd

De Oud Boheemse tijd is af te lezen op de buitenste draaiende schijf. Het geeft aan hoeveel uur het nog duurt tot zonsondergang.

De kleine schijf geeft met twaalf dierenriemtekens de maanden van het jaar aan.

Het maantje op de tweede wijzer geeft de stand van de maan aan.

De Parade van de Apostelen: elk uur in actie

Elk uur tussen 09 en 23 uur komen er apostelen tevoorschijn. Het skelet van de Dood (aan de rechterkant) laat elk uur de klok luiden. Daarmee laat het duidelijk weten dat er weer een uur van je leven voorbij is. Na het luiden van de klok gaan er twee luikjes op en komen de figuren van de Apostelen tevoorschijn. Dit gebeurt dus elk uur op het hele uur.

→ Aanrader: je kunt de parade ook bekijken vanuit de kapel van het Oude Stadsraadhuis! Je ziet dan hoe het werkt en is gemaakt. Ook kun je dan de toren beklimmen voor heel mooi uitzicht over Praag 🤩 Dit is erg leuk. De toren en de kapel zijn elke dag geopend.
🎟️ Ticket voor de astronomische klok + toegang tot de klokkentoren | Bestel nu

Naast de ‘poppenkast’, zoals de parade van Apostelen ook wel eens wordt genoemd, zie je nog 4 verschillende ‘personages’.
– IJdelheid (met een spiegel in de hand)
– Hebzucht (heeft een zak goud in de hand)
– Een skelet, wat de dood representeert.
– Een beeld met een luit in de hand. Dit beeld representeert losbandigheid.

Boven de apostelen zie je ook nog een gouden haan. De haan maakt een kraaiend geluid aan het einde van de ‘voorstelling’ 🐓

Spectaculair uitzicht vanaf de klokkentoren

Na het bekijken van de parade van apostelen kun je doorklimmen naar de klokkentoren voor geweldig uitzicht over Praag! 😍 Je hebt dan bijvoorbeeld uitzicht over het pleintje waar iedereen naar de Astronomische klok kijkt. Je ziet dan hoeveel mensen naar de klok komen kijken. Maar je kunt de hele toren rondlopen waardoor je ook uitzicht hebt op andere delen van Praag.

Tip: wil je juist mooi uitzicht op de astronomische klok zelf? Je hebt heel gaaf uitzicht vanaf rooftopbar Terasa U Prince, aan de overkant van de klok 😊 Perfecte plek voor een mooie Instagram foto.

De kalender (oudste onderdeel van de klok)

Onder de astronomische klok zie je ook nog een oude kalender waarbij de 12 maanden en verschillende seizoenen zijn afgebeeld. Ook zie je verschillende sterrenbeelden (zie afbeelding hieronder). Dit is het oudste deel van het uurwerk.

In de blauwe cirkel eromheen staan nog allerlei getallen en letters. Je kunt dat met het blote oog nooit lezen vanaf beneden. Hier staan de dagen van het jaar. Je ziet voor elke dag welke dag van de maand het is. Elke dag heeft ook een letter. Deze letters staan voor de dagen van de week. Ook heeft elke dag een heilige, naar wie de dag is vernoemd. En er zijn nog lettergrepen te vinden. Deze zijn bedoeld als ezelsbruggetje voor het onthouden van de naamdagen.

Goed om te weten: dit is een replica. Het origineel is te vinden in het Muzeum města Prahy.

De astronomische klok en de legende van Hanuš

Wist je dat er ook een bekende legende achter de astronomische klok in Praag schuilt? Volgens de legende was de klok in de vroege 15e eeuw ontworpen en gebouwd door een meesterklokkenmaker genaamd Hanuš, ook bekend als Jan Růže. De klok was zo prachtig en uniek dat de bestuurders van Praag vreesden dat Hanuš hetzelfde meesterwerk in een andere stad zou kunnen maken. Om dit te voorkomen, lieten ze hem blind maken zodat hij nooit meer iets vergelijkbaars zou kunnen creëren.

Hanuš was diep getroffen door dit verraad en zocht wraak. Hij vond een manier om de klok te saboteren. Het verhaal gaat dat hij het mechanisme beschadigde, waardoor de klok stopte met werken. Niemand was in staat om de complexe klok te repareren. Uiteindelijk werd de klok gerepareerd, maar de precieze details over hoe en wanneer blijven onduidelijk 😜